Soru Sor
Sorunu sor hemen cevaplansın.
Madde Alış-Verişi
Hücrelerin Bulundukları Ortamla Yaptıkları Madde Alış Verişi
Hücrelerin yaşamlarının devamı bulundukları ortamdan ihtiyaç duydukları maddeleri alması ve bu ortama metabolik artıklarını vermesine bağlıdır.
Maddelerin sitoplazmik ortam ile dış ortam arasında alış verişinde hücre zarı engelini aşmak gerekir . Hücre zarları seçici geçirgendirler . (Organel zarları da ( E.R. , Golgi , Lizozom , Mitekondri , Kloroplast vb.) seçici geçirgendir.) Bitki , mantar ve bakterilerde ayrıca çeper ve kapsül engeli de bulunur.
Zarların geçirgenlikleri üzerine etkili faktörlerElektriksel uyarı : Sinir , Kas hücreleriMekaniksel – Kimyasal uyarı : Sinir , Kas hücreleriHormonlar : Sinir , Kas , Salgı hücreleriİntraselular sıvıda Ca fazlalığı : Sinir hücreleriNörotransmiter maddeler : Sinir , Kas , Salgı hücreleriMaddelerin zardan geçiş hızları farklıdır. Bunun nedenleri
1-Maddelerin özellikleri
2-Zar yapısındaki farklılıklar (zar bileşenleri)
3-Kolaylaştırıcı ve engelleyici dış faktörlerin etkisiyle
Örnekler :Permaz glikozun zardan geçişini hızlandırır.İnsülin zarların glikoza ilgisini (geçişini) arttırır.Mitekondri zarı ileri derecede seçici geçirgendir.Bakteri zarında K ve Ca iyonları hızla geçerken mayada geçiş yoktur.Bazı hormonlar maddelerin zarlardan geçişini uyarır.Mekanik ve elektriksel uyaranlar zarlardan madde geçişini uyarır.Bazı iyonlar zarlardan madde geçişini uyarır.Hücreler diş ortamla gerçekleştirdikleri madde alış verişi şu şekillerde gerçekleşir
A)Pasif taşıma
B)Aktif taşıma
C)Endositoz-ekzositozA)Pasif Taşıma
Maddelerin enerji harcamadan yoğunluk farklarından dolayı hücre zarından doğrudan geçmeleridir.
Çeşitleri :Difüzyonb)Ozmos Kolaylaştırılmış DifüzyonDiyaliz - FiltrasyonI-Difüzyon
Maddelerin çok yoğun ortamlardan az yoğun ortamlara kendi kinetik enerjileri ile yayılmalarına denir.
özellikleriMaddeler çok yoğun ortamdan az yoğun ortama hareket ederler .Geçişme moleküllerin kinetik enerjisiyle gerçekleşir. Ortamlar arasında zar gerekmez.Zarın veya hücrelerin canlı olması gerekmez.Hücre enerji harcamaz.Geçişme iki ortam arasında madde yoğunluğu dengeleninceye kadar devam eder.Metabolik zarlardan etkilenmezler.Difüzyon hızı madde konsantrasyonu ile doğru orantılıdır.Difüzyon Hızına Etki Eden FaktörlerZardaki por sayısı . Basınç farkıGeçişen molekül büyüklüğü.Elektriksel yükSıcaklık. Yağda çözünme ve çözme yeteneğiKonsantrasyon farkı. Difüzyon yüzey genişliğiII-Osmoz :
Yarı geçirgen zarla çevrilmiş iki ortamda suyun çok olduğu yerden az olduğu yere zarı geçerek yayılmasına (geçişmesine) denir.
ÖzellikleriHücre ve cansız ortamlarda olabilir.Enerji harcanmaz.Geçişme suyun çok olduğu ortamdan az olduğu ortama doğrudurGeçişme az yoğun ortamdan çok yoğun ortama doğrudur.Hücreler Bulundukları Ortamlara Göre
A) İzotonik ortam : OB = TB Su giriş ve çıkışı olmaz
B) Hipotonik ortam : OB > TB Olursa su emilir
C) Hipertonik ortam : OB < Olursa su verilirGeçişme iki ortam yoğunluğu dengeleninceye kadar devam eder.Geçişme hava basıncı veya turgor basıncıyla engellenebilir.Su molekülleri osmotik basıncın fazla olduğu yere doğru hareket ederler.Ortamda çözünmüş maddelerin zara yaptığı basınçla oluşturdukları emme kuvvetine osmotik basınç denir.Osmotik basınç arttıkça emme kuvveti artar.Osmotik basınç birim hacimde çözünmüş madde miktarına bağlıdır.(doğru orantılıdır)Osmotik basınç plazmoliz olmuş hücrede fazla , Turgor olmuş hücrede azdır.X kadar polisakkarit ten çok X kadar monosakkarit osmotik basıncı daha çok artırır. Geçişme hızı bazı faktörlere bağlıdır.Zardaki por sayısıGeçişme yüzeyiIsıYoğunluk farkı (madde konsantrasyonu)Yağda çözünme ve çözme yeteneğiBasınç farkı . (İle doğru orantılı olarak hız artar.)III-Kolaylaştırılmış Difüzyon :
Yağda çözünmeyen maddelerin geçişme şeklidir. Enerji harcanmayıp hücre zarındaki özel proteinlerin kontrolünde gerçekleşir.
Su ve yağda erimeyen maddeler (Glikoz , galaktoz vb.) hücre zarından geçişleri zar yapısında bulunan özel taşıyıcı proteinlerle gerçekleşir.ÖzellikleriCanlı hücrelerde gerçekleşir.Hücre zarındaki özel taşıyıcı proteinler görev alır.Enerji harcanmaz.Madde taşınımı yüksek konsantrasyondan düşük konsantrasyona doğrudur.Taşıyıcı protein miktarı difüzyon hızını etkiler.Aynı taşıyıcı protein birden çok maddenin taşınımında rol oynar.Difüzyon hızı madde konsantrasyonu ile doğru orantılı değildir. Bir noktadan sonra (taşıyıcıların doygun hale gelmesi) hız dengelenir ve sabit hızla devam eder.Kolaylaştırılmış basit difüzyona benzer özellikleriEnerji harcanmaz.Her hücrede görülebilir.Kinetik enerji kullanılır.Madde taşınımı yüksek konsantrasyondan düşük konsantrasyonlara doğrudurKolaylaştırılmış difüzyonun aktif taşımaya benzer yönleriTaşımada proteinlerin görev alması.Doygunluk evresinden sonra geçişme hızının sabit kalması.Canlı hücrelerde gerçekleşmesi.Belirli maddelere özgü olması.IV-Diyaliz ve Filtrasyonun özellikleri
Tarih: 2016-05-17 05:39:27 Kategori: Biyoloji
Soru Tarat
Kitaptan sorunu tarat hemen cevaplansın.
Sorunu sor hemen cevaplansın.
MADDE ALİS VERİSİ Nedir
Hücrelerin Bulundukları Ortamla Yaptıkları Madde Alış Verişi
Hücrelerin yaşamlarının devamı bulundukları ortamdan ihtiyaç duydukları maddeleri alması ve bu ortama metabolik artıklarını vermesine bağlıdır.
Maddelerin sitoplazmik ortam ile dış ortam arasında alış verişinde hücre zarı engelini aşmak gerekir . Hücre zarları seçici geçirgendirler . (Organel zarları da ( E.R. , Golgi , Lizozom , Mitekondri , Kloroplast vb.) seçici geçirgendir.) Bitki , mantar ve bakterilerde ayrıca çeper ve kapsül engeli de bulunur.
Zarların geçirgenlikleri üzerine etkili faktörlerElektriksel uyarı : Sinir , Kas hücreleriMekaniksel – Kimyasal uyarı : Sinir , Kas hücreleriHormonlar : Sinir , Kas , Salgı hücreleriİntraselular sıvıda Ca fazlalığı : Sinir hücreleriNörotransmiter maddeler : Sinir , Kas , Salgı hücreleriMaddelerin zardan geçiş hızları farklıdır. Bunun nedenleri
1-Maddelerin özellikleri
2-Zar yapısındaki farklılıklar (zar bileşenleri)
3-Kolaylaştırıcı ve engelleyici dış faktörlerin etkisiyle
Örnekler :Permaz glikozun zardan geçişini hızlandırır.İnsülin zarların glikoza ilgisini (geçişini) arttırır.Mitekondri zarı ileri derecede seçici geçirgendir.Bakteri zarında K ve Ca iyonları hızla geçerken mayada geçiş yoktur.Bazı hormonlar maddelerin zarlardan geçişini uyarır.Mekanik ve elektriksel uyaranlar zarlardan madde geçişini uyarır.Bazı iyonlar zarlardan madde geçişini uyarır.Hücreler diş ortamla gerçekleştirdikleri madde alış verişi şu şekillerde gerçekleşir
A)Pasif taşıma
B)Aktif taşıma
C)Endositoz-ekzositozA)Pasif Taşıma
Maddelerin enerji harcamadan yoğunluk farklarından dolayı hücre zarından doğrudan geçmeleridir.
Çeşitleri :Difüzyonb)Ozmos Kolaylaştırılmış DifüzyonDiyaliz - FiltrasyonI-Difüzyon
Maddelerin çok yoğun ortamlardan az yoğun ortamlara kendi kinetik enerjileri ile yayılmalarına denir.
özellikleriMaddeler çok yoğun ortamdan az yoğun ortama hareket ederler .Geçişme moleküllerin kinetik enerjisiyle gerçekleşir. Ortamlar arasında zar gerekmez.Zarın veya hücrelerin canlı olması gerekmez.Hücre enerji harcamaz.Geçişme iki ortam arasında madde yoğunluğu dengeleninceye kadar devam eder.Metabolik zarlardan etkilenmezler.Difüzyon hızı madde konsantrasyonu ile doğru orantılıdır.Difüzyon Hızına Etki Eden FaktörlerZardaki por sayısı . Basınç farkıGeçişen molekül büyüklüğü.Elektriksel yükSıcaklık. Yağda çözünme ve çözme yeteneğiKonsantrasyon farkı. Difüzyon yüzey genişliğiII-Osmoz :
Yarı geçirgen zarla çevrilmiş iki ortamda suyun çok olduğu yerden az olduğu yere zarı geçerek yayılmasına (geçişmesine) denir.
ÖzellikleriHücre ve cansız ortamlarda olabilir.Enerji harcanmaz.Geçişme suyun çok olduğu ortamdan az olduğu ortama doğrudurGeçişme az yoğun ortamdan çok yoğun ortama doğrudur.Hücreler Bulundukları Ortamlara Göre
A) İzotonik ortam : OB = TB Su giriş ve çıkışı olmaz
B) Hipotonik ortam : OB > TB Olursa su emilir
C) Hipertonik ortam : OB < Olursa su verilirGeçişme iki ortam yoğunluğu dengeleninceye kadar devam eder.Geçişme hava basıncı veya turgor basıncıyla engellenebilir.Su molekülleri osmotik basıncın fazla olduğu yere doğru hareket ederler.Ortamda çözünmüş maddelerin zara yaptığı basınçla oluşturdukları emme kuvvetine osmotik basınç denir.Osmotik basınç arttıkça emme kuvveti artar.Osmotik basınç birim hacimde çözünmüş madde miktarına bağlıdır.(doğru orantılıdır)Osmotik basınç plazmoliz olmuş hücrede fazla , Turgor olmuş hücrede azdır.X kadar polisakkarit ten çok X kadar monosakkarit osmotik basıncı daha çok artırır. Geçişme hızı bazı faktörlere bağlıdır.Zardaki por sayısıGeçişme yüzeyiIsıYoğunluk farkı (madde konsantrasyonu)Yağda çözünme ve çözme yeteneğiBasınç farkı . (İle doğru orantılı olarak hız artar.)III-Kolaylaştırılmış Difüzyon :
Yağda çözünmeyen maddelerin geçişme şeklidir. Enerji harcanmayıp hücre zarındaki özel proteinlerin kontrolünde gerçekleşir.
Su ve yağda erimeyen maddeler (Glikoz , galaktoz vb.) hücre zarından geçişleri zar yapısında bulunan özel taşıyıcı proteinlerle gerçekleşir.ÖzellikleriCanlı hücrelerde gerçekleşir.Hücre zarındaki özel taşıyıcı proteinler görev alır.Enerji harcanmaz.Madde taşınımı yüksek konsantrasyondan düşük konsantrasyona doğrudur.Taşıyıcı protein miktarı difüzyon hızını etkiler.Aynı taşıyıcı protein birden çok maddenin taşınımında rol oynar.Difüzyon hızı madde konsantrasyonu ile doğru orantılı değildir. Bir noktadan sonra (taşıyıcıların doygun hale gelmesi) hız dengelenir ve sabit hızla devam eder.Kolaylaştırılmış basit difüzyona benzer özellikleriEnerji harcanmaz.Her hücrede görülebilir.Kinetik enerji kullanılır.Madde taşınımı yüksek konsantrasyondan düşük konsantrasyonlara doğrudurKolaylaştırılmış difüzyonun aktif taşımaya benzer yönleriTaşımada proteinlerin görev alması.Doygunluk evresinden sonra geçişme hızının sabit kalması.Canlı hücrelerde gerçekleşmesi.Belirli maddelere özgü olması.IV-Diyaliz ve Filtrasyonun özellikleri
Tarih: 2016-05-17 05:39:27 Kategori: Biyoloji
Kitaptan sorunu tarat hemen cevaplansın.
Yorum Yapx